Tuesday, May 21, 2013

Baikal meer in de regen

Het tochtje langs het Baikalmeer betrof het bezichtigen van een aantal bezienswaardigheden in om Listvyanka, de plaats aan het meer waar ik drie dagen verblijf. Listvyanka is een plaatsje dat nog maar tweehonderd jaar oud is. Het is gesticht door Russen die handel dreven met de plaatselijke bevolking die handelde in pelswaren.

In 1891 begon men met de aanleg van de transsiberie express die in 1905 zijn laatste punt in Irkutsk bereikte. Van daaruit ging men met schepen het Baikalmeer over om verder oostwaarts te trekken. Intussen ging de aanleg van de spoorlijn verder. In 1914 kon voor de eerste keer de trein helemaal tot Vladivostok doorrijden. Helaas duurde dit niet lang want in 1917 kwam er door de oktoberrevolutie een eind aan de treindienst. De Sovjetregering nam zonder financiële compensatie het rollend materieel van de Compagnie Internationale des Wagons Lits over. Deze maatschappij was sinds 1885 in onderhandeling geweest over de aanleg van een spoorlijn die naar het verre oosten zou gaan. Pas in 1931 kon men weer met deze trein reizen.

Het Baikalmeer is het grootste zoetwatermeer op aarde. Het is 636km lang en 40 tot 80km breed. Het heeft een oppervlakte van 31.500km2. De diepte is 1.642m. Er zijn overblijfselen van dieren gevonden die 30 tot 35 miljoen jaar geleden hier leefden toen het Baikalmeer nog niet bestond. Dit meer is ontstaan toen het continent van India opbotste tegen Azië. Het Himalaya gebergte is door deze verschuiving ontstaan en daardoor ontstond dit meer. Het Baikalmeer is met zijn 25.000.000 jaar het oudste meer op aarde. Vanwege de uniciteit van plant-en diersoorten staat het sinds 1996 op de Unescolijst. Om het meer zijn bossen met beren, lynxen, sabelmarters en wolven. In het meer zwemmen 80 tot 100.000 zoetwaterrobben. Deze zeehondachtigen vind je alleen in het Baikalmeer en twee vrouwtjes zwemmen rond in het aquarium van het scientific museum dat ik met een bezoek heb vereerd en waar ik al deze kennis heb geleerd van mijn begeleider die zijn enthousiasme op mij heeft over gebracht. 80% van de diersoorten die je hier aantreft vind je nergens anders op de wereld. Het meer wordt gevoed uit 300 rivieren en ruim 200 beken. Zij voeren het helderste water ter wereld aan en je kunt het water op veel plekken zo drinken. Veel bronwater in flessen komt hier vandaan. Er is echter 1 rivier die zand en slib aanvoert, de Selenga, die uit Mongolië komt. Het meer zal echter nooit dichtslibben want het bevindt zich op een aardscheur waarlangs Azië met een snelheid van 2 cm per jaar uiteen splijt. Waar de Selenga het meer instroomt heb je een grote delta met rivierduinen met een uitgebreide flora en fauna. Dichter naar het meer toe wordt het weer vlakker en hier heb je halfwilde paarden, die dienen voor de consumptie. Het zijn Russische en Mongoolse cowboys die de paarden beheren. In het water zwemt een zalmachtige vis rond die niet roze maar wit is en die je op veel menukaarten tegen komt. Ik heb hem nog niet gegeten, maar wie weet. Hij schijnt net zo lekker als zalm te zijn. Er is slechts 1 rivier die uit het meer stroomt. Dat is de Angara die via de Jenisej uitstroomt in de noordelijke ijszee. Verder heb je aan de westelijke oever een eiland waar de heilige sjamanensteen zich bevindt.

Het Baikalmeer is ecologisch zeer stabiel. Nadat 5.000.000 jaar geleden het klimaat in Siberië veranderde van subtropisch naar koud stierven tal van planten en dieren die deze verandering niet aankonden. Door deze klimaatverandering werd het meer tot aan de bodem zeer zuurstofrijk. De planten en dieren die deze verandering aankonden, konden daardoor rustig evolueren waardoor er een grote variatie in diverse soorten is ontstaan. Dit in tegenstelling tot snel veranderende milieus waar relatief minder soorten voorkomen. In het Baikalmeer is al vijf miljoen jaar sprake van dezelfde omstandigheden. De opwarming van de aarde zal hieraan waarschijnlijk weinig veranderen. Als het oppervlakte water ietsje warmer wordt door de zon zal dit op het gehele meer van weinig invloed zijn.

Wij bezochten ook een orthodox kerkje waar een kerkdienst aan de gang was. Net zo als in de moskee's in Turkije moest ik hier ook een sjaaltje om. Het was een klein kerkje zonder zitplaatsen. De kerkgangers die voor de doop van een aantal kinderen bijeen waren moesten staan. De muren waren bijna in het geheel met schitterende iconen bedekt. Ook stonden er overal grote vazen met bloemen. Dit had nog te maken met Pasen. De congregatie moest lang wachten voordat de dienst zou beginnen. Sommige mensen namen de gelegenheid te baat voor een gebed. Meestal in de richting van een heilige voor wiens icoon men dan stond. Wat ik ook al in de Oekraïne had meegemaakt zag ik hier ook weer. Mensen die na afloop van hun gebed het icoon kusten. De heilige Nicolaas werd net zoals bij ons in het bijzonder vereerd. In de orthodoxe kerk is het aan de priesters toegestaan om te trouwen. Men verwacht zelfs dat zij trouwen en een gezin stichten. De kans op kindermisbruik wordt zo waarschijnlijk wat kleiner dan in de katholieke kerk constateerde ik opgewekt toen mijn begeleider mij dit vertelde. Het mogen trouwen geldt echter alleen de lagere priesters. Op het bisschoppelijk niveau mogen ze niet getrouwd zijn. Ik vraag mij af waarom je dan als dorpspriester nooit hoger kunt reiken. Je bent immers getrouwd. Gek gedoe binnen de religies. De kinderen stonden keurig netjes in een rijtje te wachten totdat de priester klaar zou zijn met het afnemen van de biecht van een vrouwelijke kerkgangster, die naar later bleek als enige niet in aanmerking kwam voor de zegening en de hostie. Het kinderrijtje werd gevormd door het kleinste kind vooraan te laten staan en daarachter steeds een grotere waarbij het grootste kind, een jongen de rij sloot. Het voorste kind betrof een schattig meisje van een jaar of vier. Heel lang krullend blond haar dat door een mooi gekleurde strik bij elkaar gehouden werd. Het geduld van deze kinderen vond ik bijzonder. Eindelijk was de priester klaar met de biecht en verdween in een aansluitende kamer waarvan enige ogenblikken later dubbele deuren opengingen en hij in een prachtige lange gele jurk met vermoedelijk het portret van Jezus op zijn rug weer verscheen. Samen met andere in gele jurken gestoken mannen. Een achter de schermen verborgen koor zong. Dit klonk overigens heel mooi. De priester sprak wat geheime formules uit waarna het eerste kind een hostie kreeg plus een aai over haar bolletje en vervolgens naar een non mocht voor een beetje drinken uit een zilveren schaaltje. Hierna kreeg zij een schitterende roos, een baccarat. De volgende vijf kinderen volgden dezelfde procedure. Hierna kwam de rest van de congregatie aan de beurt. Deze kregen dezelfde behandeling echter niet de roos. Ik vond het gek genoeg ontroerend, maar ik had er ook vervelende gedachten bij die alles te maken hadden met de twee vermoorde jongetjes. Ik vond het hele leven een hypocriete gebeurtenis. Mijn begeleider die had verteld dat hij door communistische ouders was opgevoed en al tot de derde generatie communisten behoorde en bovendien een soort van Boeddhisme aanhing bad toch mee toen men tot gezamenlijk gebed overging.

Religie in Rusland ondervindt weer een enorme opleving waarbij Poetin niet het minste voorbeeld geeft. Eerst vertelde Lina mij dat men in de Oekraïne een beetje de weg kwijt is. Zeventig jaar lang was godsdienst verboden. Vanaf 1917 begon de overheid kerken te slopen en te plunderen. Men pikte het geld van de kerken in. Dat gebeurde vooral in de steden. Op het platteland had men hier minder last van. Hoewel men ook hier stiekem godsdienstbijeenkomsten moest houden. In plaats van de religie die volgens Marx immers opium voor het volk betekende kwam het geloof in het communisme. Nu men in het communisme ook niet meer gelooft en op de televisie en in de bioscopen de gewelddadige films uit Amerika kan bekijken en de zeer gewelddadige computerspelletjes kan spelen weet men het niet meer. Veel mensen keren weer terug naar het geloof, maar voor velen is dit een totaal nieuwe ervaring waarmee men ook nog niet weet om te gaan. Olexander vertelde mij spontaan het zelfde verhaal. Het heeft ook met normen en waarden te maken die eveneens in politieke keuzes ligt besloten. Vooral in de Oekraïne is sprake van een tweestrijd. Kiest men voor het westen, de EU of blijft men toch op Rusland gericht. Vanmorgen kreeg ik een soortgelijk verhaal te horen. Over de geestelijke onzekerheid van de mensen. De bevolking van Rusland was tot de revolutie extreem godsdienstig. De godsdienst speelde in de tsarentijd een grotere rol dan in andere Europese landen. Zeker in landen waar het protestantisme een belangrijke rol vervulde.

De Russen zijn niet alleen onzeker op het gebied van geestelijke stroming. Ik vroeg waarom men hoewel men in Rusland het cyrillisch alfabet hanteert desondanks toch soms reclameborden in het Latijnse alfabet in bijvoorbeeld eetgelegenheden heeft hangen. Ik vertelde dat je in west
Europa echt nergens opschriften in het cyrillisch tegen komt. De verklaring heeft met commercie te maken. Men denkt zich chiquer te kunnen voordoen wanneer men het Latijnse alfabet gebruikt. Wat ook heel normaal Russisch schijnt te zijn is de onwil van de mensen om een andere taal dan het Russisch te gebruiken, hoewel men tegenwoordig toch vaak op scholen Engels onderwezen krijgt. Ik vertelde dat ik vier dagen met een Russische dame in een treincoupe had doorgebracht die zogenaamd geen Engels sprak. Ja, een enkele keer een woord. Totdat ik op mijn Ipad een spelletje deed waarnaar zij met belangstelling keek. Ik kwam er even niet uit toen zij in perfect Engels vroeg "may I help you". Ik was perplex. Niet dat zij mij wilde helpen met een puzzel maar door het feit dat ze toch Engels kon spreken. Daarna hield het overigens weer op. Mij werd uitgelegd dat dit komt door de angst van de Russen flaters te begaan. Men is heel bang fouten te maken en daarom weigert men een anderen taal te spreken. Bij de jeugd wordt dit steeds minder maar 40 plussers zijn opgevoed met de boodschap: waarom zou je een andere taal leren, je komt toch nooit Rusland uit.

Vanwege de regen hebben we eerst nog ergens geluncht en toen werd ik weer bij mijn hotel afgezet.

Ter illustratie hierbij foto's van het kerkje en van de zoetwater robben en wat vissen.










No comments:

Post a Comment