Het is 1989 en één jaar voordat Jaap en ik naar China zullen gaan. De enige voorwaarde is dat Jaap voor zijn eindexamen gymnasium zal slagen. Er is echter geen enkele reden daaraan te twijfelen. Wat echter wel grote reden tot bezorgdheid geeft is de studentenopstand tegen het regime in Beiijng. In grote getale komen studenten bijeen op het Tiananmen plein om te protesteren. Op 4 juni 1989 worden zij uiteen geslagen. Op 5 juni 1989 komen 18 tanks het grote plein oprijden. Op dat moment verschijnt er een man met twee tassen in zijn hand en gaat voor de voorste tank staan en dwingt hem zo tot stoppen. Wanneer de tank hem probeert te passeren gaat de man in de beweging mee. Op zeker moment klimt de man op de tank en het lijkt of hij met de bestuurder praat. Ook als een tweede tank probeert door te rijden gaat de man ervoor staan. Op de vijfde verdieping van het Beiing Hotel, het hotel waar ik momenteel in verblijf, maakt een fotograaf van Newsweek, Charles Cole foto's van deze gebeurtenis. Hij weet dat aan de overkant van het Plein met verrekijkers het hotel waar veel buitenlandse journalisten zich bevinden in de gaten wordt gehouden. Hij haalt zijn filmrolletje uit zijn fototoestel en verbergt het in het closet van de wc. Even later komt de Chinese geheime dienst inderdaad naar binnen gestormd. Men grijpt het fototoestel en haalt het (nieuwe) filmpje waar niets op staat eruit. Men doorzoekt de kamer grondig maar vindt niets. De foto's worden in Newsweek gepubliceerd en halen zo het wereldnieuws. Dit betekent dat China de opstand niet meer met geweld kan neerslaan zonder af te gaan voor de rest van de wereld. Zo maakt een foto wereldgeschiedenis. De man met de tassen is altijd onbekend gebleven. Men vermoedt dat hij door burgers in bescherming is genomen en verborgen gehouden voor de Chinese politie. Uiteindelijk ging men over tot hervormingen toen in Europa en in de Sovjet Unie bleek dat de communistische dictatuur niet langer in stand kon worden gehouden. En dit betekende weer dat onze reis naar China in 1990 door kon gaan.
Wij hebben in Beiijng waar wij vijf dagen verbleven fietsen gehuurd om de stad te bekijken. Wij fietsten samen met tien miljoen andere fietsers over de boulevards van deze stad. Slechts enkele auto's reden er. Mijn nachtmerrie in die tijd was de gedachte dat alle fietsende Chinezen hun fiets ooit zouden inruilen voor een auto. Dat zou deze stad volstrekt onleefbaar maken vanwege de luchtverontreiniging. Onleefbaar is Beiijng nog niet, maar er rijden momenteel wel vijf miljoen auto's in deze stad en vanuit mijn raam op de negende verdieping kon ik heel goed de smog zien hangen. Hier en daar zie je nog wel een fietser. De meeste tweewielers betreffen echter bromfietsen en scooters. De auto's rijden met tien rijen dik over de boulevards. Wel zijn er nog fietspaden overgebleven, maar ik zou toch niet meer durven fietsen hier. Beiijng is dan ook vol wat auto's betreft. Men probeert tal van maatregelen te nemen zoals in Shanghai ook is gebeurd en breidt bovendien het openbaar vervoer uit. Tevens wordt er extra asfalt tegenaan gegooid. Toch is de verwachting dat men de strijd tegen de vervuiling zal gaan verliezen.
In Odessa heb ik naar Parijs en Baron Hausmann verwezen en de door hem ontworpen brede boulevards in Parijs. De brede straten in Odessa deden mij daaraan denken. Achteraf en intussen meer van de wereld gezien hebbende zijn de Parijse, maar ook de boulevards van Odessa dorpsstraatjes vergeleken met de boulevards in Beiing. Maar ook in Moskou was sprake van zeer brede straten en immense pleinen. Dezelfde boulevards in Beiing waar nu de auto's overheen rijden bestonden in 1990 ook al zonder dat er sprake was van intens gemotoriseerd verkeer. Niet alleen rijdt men nu tien rijen dik, maar de East Chang An Avenue waaraan het Grand Hotel Beiijng ligt kent ook nog parkeerruimte. Ik ben al urenlang aan het uitdokteren wanneer deze boulevards zijn gebouwd en wie ze heeft ontworpen. In Parijs was het Hausmann maar wie was het in de communistische landen? Of had dit te maken met communistische megalomanie? In Nederland is de ruimte zeer beperkt, maar nergens heb je de grandeur zoals ik in de Oekraïne, Rusland en China heb aangetroffen. Het past misschien ook niet zo in onze cultuur. Toch wilde de voormalig burgemeester van Rotterdam, Bram Peper deze stad ook in vaart der volkeren opstoten en werden er tijdens zijn burgemeesters periode tal van grootse bouwwerken gebouwd. Ook Den Haag is wat skyline betreft dramatisch veranderd om van de zuid-as in Amsterdam maar niet te spreken. Maar echte grandeur kan ik dit toch niet noemen. Nederlanders in het algemeen en ik in het bijzonder zijn vaak geneigd te denken dat wij de besten van de wereld zijn. Als je echter een beetje in de wereld aan het rondkijken bent dan moet ik althans concluderen dat het toch een beetje anders ligt.
Ik heb op het Tiananmen plein een foto van mijn hotel, Grand hotel Beiijng gemaakt. Dus omgekeerd van hetgeen Charles Cole heeft gedaan.
No comments:
Post a Comment