Irkutsk naar Ulan Bataar

Het was in Irkutsk allemaal perfect geregeld. Toen ik vanmorgen om half vier naar de receptie van het hotel ging zag ik buiten al iemand waarvan ik vermoedde dat hij mijn chauffeur wel eens kon zijn. Dit vermoeden werd bevestigd op het moment dat hij naar binnen kwam en ik hem vroeg of hij degene was die mij naar het station zou brengen. Hij stelde voor meteen te vertrekken en onderweg nog ergens koffie te drinken. Een prima voorstel. We gingen naar het Marriot hotel dat een 24 uurs service heeft voor drankjes en lichte snacks. We hadden een geanimeerd gesprek onder het genot van heerlijke koffie. Ondanks de onderbreking kwamen we nog veel te vroeg op het station aan. Wachten dus totdat bekend werd aan welk perron de trein zou arriveren. Het was niet druk. Mijn chauffeur en zijn baas die een jong Zwitsers stel had begeleid bleven met ons wachten. Fantastisch, want toen het perron eenmaal bekend was moesten we eerst een steile trap naar beneden en daarna een andere trap weer naar boven. Ik had van het hotel een lunchpakket meegekregen en zelf ook inkopen gedaan waaronder een liter water. Er viel dus heel wat te sjouwen, dat mij grotendeels door de chauffeur uit handen werd genomen. Hij bracht mijn bagage naar mijn coupé waarna wij afscheid van elkaar  namen onder luide dankzeggingen mijnerzijds. 

Rondkijken in mijn coupe deed mij naar adem happen. Een van de adviezen die mij in een schriftelijke omschrijving van ervaringen met de transsib was gegeven betrof het meenemen van schoonmaakmiddel, een sponsje en een doekje. Ik begreep nu waarom. In zo'n vieze, stinkende trein had ik  nog nooit gezeten. En schoonmaakmiddel etc. had ik natuurlijk niet meegenomen. Ik ga niet met dergelijke attributen 80 dagen op reis, wanneer ik het allemaal zelf moet dragen. Trouwens geen haar op mijn hoofd had gedacht hier een schoonmaakactie te ondernemen. Het raam was of met tape vastgeplakt om het in de sponningen te houden, of men had het gebruikt om tocht tegen te gaan. Ik kan mij voorstellen dat in wintertijd het in een tochtige coupé niet valt uit te houden. Maar met welk doel het tape was aangebracht doet er verder  niet toe, er zaten in ieder geval dikke lagen viezigheid op. Gelukkig kreeg ik van de Chinese bemanning wel schone lakens. Ik hoef dus niet direct onder de dekens waarin ik ook weinig vertrouwen heb. Och, het is maar voor 26 uur, dus vermoedelijk overleef ik het wel. De wc stinkt als het oordeel. Dat was in geen van de vorige treinen het geval. Als je doortrekt valt ook alles rechtstreeks naar buiten op de grond. Nu was dat vroeger met de Nederlandse en waarschijnlijk met alle treinen het geval, maar milieuwetgeving probeert dat in Europa toch in ieder geval uit te bannen. Zover zijn ze hier blijkbaar nog niet. 

Dat doet mij overigens denken aan de reis door China die ik in 1990 met Jaap maakte. 33 Dagen door dit land. Na in Hongkong met het vliegtuig te zijn aangekomen vertrokken wij de volgende dag met de trein naar Kanton. Na een verblijf van twee dagen zouden we met de trein verder reizen naar Shanghai. Deze reis zou 32 uur duren. Korte tijd nadat de trein was vertrokken werden er plastic zakken voor het afval uitgedeeld. Prima! Zorgvuldig stopten wij ieder snippertje en afgekloven appel in deze plastic zak. Vlak voordat wij in Shanghai zouden aankomen werden de zakken weer opgehaald. Vol trots over zoveel netheid leverden wij ze in. Korte tijd later zagen wij tientallen vuilniszakken langs onze ramen vliegen. Wat was het geval? Het treinpersoneel gooide alles weer naar buiten. Een gemakkelijk oplossing om van het afval af te komen. Ik zal maar niet uitweiden over hoe het er langs de spoorlijn uit zag. Enfin, dit alles spookte door mijn hoofd toen ik in de trein rondkeek. 

Mijn humeur verbeterde aanzienlijk toen we na bijna twee uur het Baikalmeer weer te zien kregen. Hier was de natuur opeens weer een stuk achter vergeleken bij Irkutsk. Alle bomen waren nog kaal. Na nog een uurtje was het meer opeens gedeeltelijk bevroren en lag er sneeuw op het ijs. Met de stralende zon erboven een sprookjesachtig gezicht. Na foto's en films gemaakt te hebben trok ik mij terug in mijn coupé om vast met het verslag te beginnen. 

 In deze wagon zit een groepje Nederlanders dat een drieweekse tocht met de transsib naar Beiijng maakt. Met het vliegtuig naar Moskou en uit Beiijng met het vliegtuig weer terug naar Nederland. Ook zij bleven een paar nachten in Listvyanka en zullen ook in Ulan Bataar een paar dagen in een tent blijven. Opvallend is dat het slechts twee mannen zijn en vijf vrouwen. Zijn vrouwen reislustiger? Het betreft mensen van naar schatting mijn leeftijd. Uit ervaring kan ik zeggen dat mannen soms deze leeftijd niet halen. Dus misschien is dat de reden van het feit dat er meer vrouwen zijn dan mannen. Het is wel leuk weer even Nederlands te kunnen spreken. Het jonge stel uit Zwitserland kwam meteen toen de trein eenmaal reed bij mij langs met een typisch Zwitserse versnapering. Een vriendelijk gebaar!

Toen kwam Ulan Ude. De trein zou hier 35 minuten stoppen, dus tijd om even uit te stappen. Het was intussen warm weer geworden. Opeens zei een van de Nederlandse mannen tegen mij: "je krijgt bezoek". Ik snelde de trein weer in en trof twee qua uiterlijk op Chinezen lijkende manspersonen in mijn coupé. Zij hadden  reeds grote plastic tassen en zakken neergezet. Dit is mijn coupé gilde ik in paniek. Nee, de bedden 5 en 6 zijn van jou en de  bedden 7 en 8 van ons. Mijn hart maakte overuren. Ik kan in mijn eentje mijn kont nauwelijks keren in deze coupe en dan nog twee mannen erbij. Hoe kan dit gebeuren? Een heel eenvoudig antwoord: het is een vierpersoons coupe en ik heb slechts recht op twee van de vier bedden. 

och, och, och.

Ik weet wel dat we in 1990 met z'n zessen in een coupé zaten en dat men had besloten dat ik in het bed drie hoog moest, maar toen was ik nog jong en onervaren maar vooral stoer. Ik wilde niet onderdoen voor de andere reizigers die meer de leeftijd van Jaap hadden dan van mij. Nu ben ik op een leeftijd dat ik niet stoer meer hoef te zijn en dat ik ook niet roep: "ha leuk, nieuwe contacten". Ik betaal maandelijks een forse extra ziektekostenpremie om in een ziekenhuis met maximaal één andere zieke op een kamer te liggen. Indien dit niet mogelijk is krijg ik smartengeld. Dit is mij ook keurig netjes twee keer door de ziektekostenverzekeringsmaatschappij uitgekeerd. De overige drie keer had ik voor elkaar dat ik of alleen lag of met één ander. Dus is de oorzaak van mijn gevoel van onbehagen te  begrijpen. Och, zeggen nuchtere mensen, wie verre reizen doet kan veel verhalen. Je maakt nog eens wat mee en na 80 dagen ben je dit allemaal weer vergeten. Ja, daarom schrijf ik het juist op! Ik heb zo mijn eigen ideeën over privacy en die stroken niet met het doorbrengen van de nacht met mij twee onbekende Chinezen. 

 

Zoals in iedere trein heeft elke wagon zijn kokend water voorziening. Dit hete water kun je gebruiken om een kopje koffie, soep of thee te maken. Het is echter in deze trein heel duidelijk zichtbaar, dat het water door middel van kolen wordt heet gehouden. Af en toe loopt één van onze twee wagonopzichters ergens naar toe en komt dan met een bak kolen terug. Die gooit hij dan onder de heetwaterinstallatie. Het is een erg primitieve methode, die bijna 19e eeuws is. Doch, het materieel ziet er ook 19e eeuws uit en sinds die tijd is er ook nooit meer schoon gemaakt. Gebruik maken van het toilet behoeft enige geestelijke voorbereiding en in je neusgaten watten in kamfer gedrenkt.  Dan was het Nederlandse idee van plaszakken misschien toch zo gek nog niet. Maar waar gebruik je de plaszak dan? Toch niet in je eigen coupé met mannelijke aanwezigheid.  

Het landschap begint steppe-achtige trekken te vertonen met bergen op de achtergrond. Soms wordt het kale bruine gras afgewisseld door hetzelfde gras met kale bomen en struiken. Het is het soort landschap waarin ik mij inderdaad kan voorstellen dat Dzjengis Khan op een ongezadeld paard komt langs galopperen. Met wapperende baard en een woeste blik in zijn ogen. Op naar nieuwe veroveringen.